Badając skamieniałe czaszki naukowcy wiedzą, że rozmiar mózgu neandertalczyka był taki sam, jeśli nie nieco większy, niż mózgu współczesnego człowieka. Jednak naukowcy niewiele wiedzą o rozwoju mózgu neandertalczyków, ponieważ tkanka miękka nie zachowuje się dobrze w zapisie kopalnym.
Teraz intrygujące badanie opublikowane 8 września ujawniło potencjalną różnicę, która mogła dać współczesnym ludziom, czyli Homo sapiens, przewagę poznawczą nad neandertalczykami, homininami z epoki kamienia, którzy żyli w Europie i niektórych częściach Azji, zanim wyginęli około 40 000 lat temu.
Naukowcy z Instytutu Biologii Molekularnej i Genetyki im. Maxa Plancka w Dreźnie w Niemczech poinformowali, że zidentyfikowali mutację genetyczną, która spowodowała szybsze tworzenie neuronów w mózgu Homo sapiens. Neandertalski wariant omawianego genu, znany jako TKTL1, różni się od współczesnego ludzkiego wariantu jednym aminokwasem.
„Zidentyfikowaliśmy gen, który przyczynia się do uczynienia nas ludźmi” – powiedział autor badania Wieland Huttner, emerytowany profesor i dyrektor instytutu.
Badanie polegało na wstawieniu dwóch wersji genów do zarodków myszy. Wtedy zespół badawczy odkrył, że współczesny ludzki wariant genu spowodował wzrost specyficznego typu komórki, która tworzy neurony w obszarze kory nowej mózgu. Przetestowano jeszcze dwa warianty genów w zarodkach fretek i wyhodowanej w laboratorium tkance mózgowej wytworzonej z ludzkich komórek macierzystych, zwanych organoidami, z podobnymi wynikami.
Zdolność do wytwarzania większej liczby neuronów prawdopodobnie dała Homo sapiens przewagę poznawczą niezwiązaną z ogólną wielkością mózgu, co sugeruje, że zgodnie z badaniem opublikowanym w czasopiśmie Science współcześni ludzie mają „więcej kory nowej do pracy niż starożytni neandertalczycy”.
Jednak Alysson Muotri, profesor i dyrektor Programu Komórek Macierzystych i Centrum Archealizacji na Uniwersytecie Kalifornijskim w San Diego, powiedział:
„Dokonano tego tylko w jednej linii komórkowej, a ponieważ mamy ogromną zmienność w tym protokole organoidów mózgowych, idealnie byłoby powtórzyć eksperymenty z drugą linią komórkową”
„Myślę, że sugerowanie różnic między neandertalskim a współczesnym ludzkim poznaniem jest dość przedwczesne” – powiedział.
Znaleziska archeologiczne z ostatnich lat pokazują, że neandertalczycy byli bardziej wyrafinowani, niż jak to sugeruje popkultura i przedstawia ich jako brutalnych jaskiniowców. Nasi starożytni krewni wiedzieli, jak przetrwać w zimnym i ciepłym klimacie i używali skomplikowanych narzędzi. Robili też przędzę, pływali i tworzyli sztukę.